Udar mózgu

UDAR MÓZGU – JAK NAJSZYBCIEJ DO SZPITALA

Udar mózgu jest stanem nagłym, powodującym zaburzenia czynności mózgu na skutek zmian w mózgowym przepływie krwi.

Przyczyną jest niedrożność naczyń wywołana zakrzepami i miażdżycą naczyń, co prowadzi do niedokrwienia tkanek mózgowych.

Udary mózgu dzielą się na niedokrwienne (wywołane zablokowaniem dopływu krwi do mózgu zwykle przez skrzep), które występują u około 90 % pacjentów krwotoczne (wywołane wylewem krwi do mózgu) – występują u około 10 % pacjentów.

Udar mózgu jest stanem zagrożenia życia, wymaga szybkiego rozpoznania i natychmiastowego leczenia.

Objawy udaru mózgu:

• drętwienie kończyn,
• jednostronne osłabienie siły jednej kończyny lub obu,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia mowy, trudności w wysławianiu się,
• trudności w zrozumieniu słów,
• asymetria twarzy,
• może wystąpić omdlenie lub utrata przytomności,
• mogą pojawić się drgawki,
• może pojawić się ból głowy, ale jest to rzadko występujący objaw.

Postępowanie z pacjentem

Jeżeli w zachowaniu się pacjenta pojawiły się niepokojące objawy należy:

• bezzwłocznie wezwać zespół ratownictwa medycznego (999 lub 112),
• zostawić poszkodowanego w pozycji zastanej: nie przenosić, nie próbować posadzić ani nie pomagać przy wstawaniu,
• okryć chroniąc przed wychłodzeniem,
• do przyjazdu karetki nie podawać żadnych leków,
• należy być z poszkodowanym i obserwować go do przyjazdu karetki,
• próbować określić kiedy ostatni raz chory widziany był jako zdrowy, jest to bardzo ważna informacja w dalszym procesie leczenia.

Zespół Ratownictwa Medycznego przetransportuje chorego w pełni zabezpieczonego do szpitala, gdzie zostanie on objęty fachową opieką. Zostanie przeprowadzona pełna diagnostyka, badanie neurologiczne, badania laboratoryjne. Podstawowym badaniem prowadzącym do rozpoznania jest wykonanie badania komputerowego głowy bez kontrastu, co pozwoli określić jaki rodzaj udaru ma chory.

Chory zostaje przewieziony do oddziału udarowego w oddziale neurologii. W przypadku udaru niedokrwiennego, jeżeli nie ma przeciwwskazań i gdy nie upłynęło zbyt wiele czasu, stosowane jest leczenie trombolityczne. Polega ono na podawaniu dożylnie lub dotętniczo leków trombolitycznych, czyli „rozpuszczających skrzep”, który stanowi przyczynę zamknięcia naczynia i niedokrwienia. Gdy nie upłynęło 4 i pół godziny od pierwszych objawów stosuje się trombolizę dożylną. Do 6 godzin może być też wykonana tromboliza dotętnicza. Jeżeli czas od pierwszych objawów jest powyżej 4 i pół godziny, a nie przekracza 8 godzin wówczas lekarze specjaliści radiolodzy interwencyjni wykonują trombektomię mechaniczną, czyli usunięcie skrzepu z dostępu przez naczynia obwodowe (np. tętnicę udową) pod kontrolą aparatury RTG. Po upływie 8 godzin od pierwszych symptomów nie podejmuje się już prób usunięcia przyczyny udaru i pozostaje niestety tylko leczenie i łagodzenie objawów.

O sposobie leczenia decydują lekarze specjaliści z zakresu neurologii, ale jest on ściśle uzależniony od wiedzy jaką mają na temat czasu wystąpienia pierwszych objawów choroby.

Wiedza ta pochodzi od rodziny chorego, samego chorego i zespołu karetki. Kierownicy ZRM mają kontakt telefoniczny całodobowo, każdego dnia tygodnia z lekarzem dyżurnym – specjalistą neurologiem w Uniwersyteckim Centrum Interwencyjnych Terapii Ostrego Udaru Mózgu w Krakowie. Lekarze ci służą radą co do postępowania z pacjentem.

Każdy udar mózgu postarza mózg o 36 lat. Najczęściej choroba ta występuje w wieku około 60 lat u mężczyzn, a w wieku 70 lat u kobiet. Jednak zapadają na nią też ludzie znacznie młodsi. Jeżeli w porę nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, to pacjenta i jego rodzinę czeka żmudna i długotrwała rehabilitacja, która niestety nie zapewnia w pełni powrotu do sprawnego funkcjonowania.

Jak postępować aby uniknąć udaru mózgu:

• kontrolować ciśnienie krwi,
• kontrolować poziom cholesterolu,
• kontrolować wagę ciała,
• zrezygnować z palenia papierosów,
• ograniczyć ilość spożywanego alkoholu,
• prowadzić zdrowy styl życia, pamiętać o aktywności fizycznej i wypoczynku,
• zmniejszyć spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego (mięso, tłuszcze)
• jeść dużo warzyw i owoców.